Türkçe Artık Zorunlu
Otomobil, cep telefonu, televizyon ve bilgisayar gibi sık kullanılan dayanıklı tüketim mallarındaki dil işkencesi nihayet bitiyor.
Sanayi Bakanlığı, üretici ve ithalatçılara kullanım kılavuzlarının yanında, ürünlerin üzerindeki ibarelere de Türkçe karşılık şartı getirecek. Buna göre artık ürünlerdeki tuş ve lambaların üzerinde ‘fuel’ yerine yakıt, ‘power’ yerine güç, ‘button’ yerine de düğme yazılacak.
Otomobil ve cep telefonu başta olmak üzere ithal araç ve elektronik cihazlardaki dil problemi nihayet bitiyor. Sanayi Bakanlığı, Türkiye’de satılan tüm motorlu taşıtlar ile elektronik cihazların üzerindeki yazıların da Türkçe olması şartı getirmeye hazırlanıyor. Bu konuda yeni hazırlanan tasarının yürürlüğe girmesi halinde otomobillerde ‘button’ kelimesinin yanında ‘düğme’, ‘fuel’ lambasının yanında ‘yakıt’ yazılacak. Ayrıca tüm göstergeler ile diğer tuşlarda da Türkçe karşılıkları yer alacak. Bilgisayar, televizyon ve cep telefonu gibi ürünlerde ‘power’ ve gibi ‘volume’ tuşların Türkçesine de yer verilecek. Yürürlükteki Tüketici Kanunu’na göre ithal ürünlerde kullanım kılavuzunun Türkçe olması yeterli sayılıyor. Ürün üzerinde Türkçe ibare şartı yok.
Günlük hayatta kullanılan pek çok dayanıklı tüketim ürünü ve motorlu taşıtların önemli bölümü ithal. Yurtdışında üretilen bu malların üzerindeki ibareler de çoğunlukla İngilizce. Hatta Türkiye’de üretilen pek çok üründe bile Türkçe karşılıklar bulunmuyor. Avrupa’da çok sayıda ülke, sınırları içinde satılan dayanıklı tüketim mallarının üzerinde kendi dillerinde de ibare bulunmasını zorunlu tutuyor. Türkiye’de ise böyle bir uygulama yok. Üreticiler, önceki yıllarda kullanım kılavuzlarında bile Türkçeye yer vermekten kaçınıyordu. Ancak 2003 yılında çıkarılan 4077 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkındaki Kanun (4077) ile malların bakım, onarım ve kullanım kılavuzlarında Türkçe şartı getirilmişti. Sanayi Bakanlığı şimdi bu adımın da ilerisine geçmek için bir çalışma başlattı. Hazırlanan kanun değişikliği tasarısıyla Türkiye’de satışa sunulan mallardaki Türkçe zorunluluğunun kapsamı genişletiliyor. Tasarının 14. maddesinde, “Yurtiçinde üretilen veya ithal edilen sanayi mallarının tanıtım, kullanım, kurulum, bakım ve basit onarımına ilişkin Türkçe tanıtma ve kullanma kılavuzuyla ve gerektiğinde uluslararası sembol ve işaretleri kapsayan etiketle satışa sunulması zorunludur. Tanıtım ve kullanıma ilişkin hususların, malın üzerinde de yer alması halinde, yazılı ve sesli ifadelerin Türkçe olması zorunludur.” deniliyor. Malın imalatçısı veya ithalatçısına, Türkçe tanıtma ve kullanma kılavuzlarının tüketiciye teslim edildiğine ilişkin ispat sorumluluğu da yükleniyor.
Tüketici Kanunu’na eklenecek ve yeni hazırlanan tasarı maddesiyle, cep telefonu, müzik seti, televizyon, CD, DVD player, otomobil, beyaz eşya ve benzeri tüm dayanıklı tüketim mallarının üzerindeki İngilizce yazılı tuşların Türkçe karşılıklarına da yer verilecek. Cihazda bu konuda sesli ifadeler varsa bunlar da Türkçe olacak. Düzenleme hakkında bilgi veren Sanayi Bakanlığı yetkilileri, “Örneğin otomobillerde Türkçe tanıtma ve kullanma kılavuzunun yanı sıra aracın göstergelerinde de ya uluslararası semboller kullanılacak ya da Türkçe ibarelere yer verilecek. Ayrıca imalatçı, ithalatçı ve satıcıların Türkçe tanıtma ve kullanım kılavuzlarının hazırlanmasına ve tüketicilere teslim edilmesine ilişkin sorumlulukları düzenleme altına alınıyor. Türkçe kullanım kılavuzunun ürünlerde bulunmasından satıcı sorumlu olacak.” dedi.
Periyodik bakımdan tüketici sorumlu
Tüketicinin Korunması Hakkındaki Kanun, Türkçe şartının yanında tüketicilere de önemli görevler yüklüyor. Buna göre tüketici satın aldığı malın kılavuzunu detaylı şekilde okumak ve ürünün periyodik bakımlarını mutlaka yaptırmak zorunda. Aksi halde ürün garanti kapsamından çıkıyor. Kanun satıcıya, kılavuzların tüketiciye mal ile birlikte verileceğini belirtirken, malın özelliğine ve tüketiciye sunuluş şekline göre Türkçe bilgilerin ambalajların üzerine de yazılabilmesi, hatta kılavuzların tüketicinin tercihi istikametinde CD veya disket gibi elektronik ortamda da hazırlanabilmesine imkân tanıyor.
Orhan DİNÇ
gencyolcu@hotmail.com.tr
