Somuncu Baba Ekmeği: 700 Yıllık Gelenek

Somuncu Baba Ekmeği: 700 Yıllık Gelenek

Somuncu Baba Ekmeği yüzyıllardır toplumumuz içerisinde yer almış bir kültürel hazinedir. Şeyh Hamid-i Veli Hazretleri’nden bize kalan bu kültürel miras hem Hazretin adını yaşatmış hem de farklı manevi duygu ve izleri günümüz insanına aşılamayı hedeflemiştir. Somuncu Baba Kimdir? Yazımızda da bahsettiğimiz üzere Somuncu Baba Hazretleri 1331-1412 yılları arasında yaşamış Anadolu’yu karış karış dolaşarak İslâm’ın en güzel şekilde yaşanabilmesi gayesiyle hizmetlerde bulunmuş ve Osmanlı Devleti’nin gelişmesinde tarihe yön veren şahsiyetler yetiştirmiş bir gönül sultanıdır.

Somuncu Baba Fırını – Gönül Ateşiyle Pişen Ekmekler

Şeyh Hamid-i Veli Hazretleri talebeleri ile Osmanlı Devleti’nin pây-i tahtı Bursa’ya geldiğinde mütevâzi kişiliği ile ön plandadır. Manevi kişiliğini gizleyerek bir fırın inşâ eder ve talebeleri ile burada çalışır. Bir yandan Bursa sokaklarında “Somunlar! Mü’minler” nidâlarıyla ekmeklerini dağıtırken diğer taraftan da talebelerini yetiştirir gönüllerini pişirir. Dönemin en önemli manevi önderlerinden olan Emir Sultan Hazretleri Somuncu Baba’nın nâmını duymuş ve fırınında onu ziyaret etmiştir. Onun sıradan bir fırıncı olmadığını düşünen Emir Sultan Hazretleri, fırında ateş olmadığını görünce Hazrete bu işin sırrını sormuş o da: “Aşk ateşiyle pişer” cevabını vermiştir. Çünkü bu fırında ekmekler gönül ateşiyle pişmektedir.

Bursa Ulu Camii Açılışı ve Somuncu Baba

Bursa Ulu Camii’nin yapımında çalışan işçilere her gün götürdüğü ekmekler kendisine “Somuncu Baba” ve “Ekmekçi Koca” denmesine vesile olur tâki Ulu Camii’nin açılış gününe kadar. Bursa Ulu Camii’nin açılış gününde Padişah Yıldırım Beyâzıt Han, ilk hutbeyi devrin bilinen manevi sultanlarından Emir Sultan Hazretleri’nin yapmasını isteyince; “Padişâhım aramızda daha âlim kimseler vardır. O aramızda iken hutbe okumak bize düşmez!” cevabını alır. Meraklı gözler bu kişinin kim olduğunu beklerken hergün gördükleri Somuncu Baba olduğunu görünce şaşırırlar. Fakat Somuncu Baba Hazretleri hutbede Fatiha Suresi‘nin yedi farklı işârî tefsirini yapar ki başta Şeyhü’l İslam Molla Fenâri Hazretleri olmak üzere tüm cemâat Somuncu baba Hazretlerinin manevi büyüklüğünün farkına varır. Artık sözleri ve kerâmetleri dilden dile dolaşmaya başlayınca da “Şöhret âfettir” düstûrunca Bursa’dan ayrılır.

Somuncu Baba Evlatları ve Hizmetlerin Devamı

Şeyh Hamid-i Veli Hazretleri 1412 yılında Darende’de vefât eder ama Onun soyundan gelen evlatları ve talebeleri onun bıraktığı hizmetleri devam ettirir. Osmanlı Padişahları da Somuncu Baba evlatlarına gönderdikleri fermanlar ve beratlarla destek olmaya çalışır. Somuncu Baba Vakıflarını vergiden muaf tutarak İslâm’a olan hizmetlerini kolaylaştırırlar.( Somuncu Baba Soyu ve Evlatları yazımızda daha geniş bilgi bulabilirsiniz.)

Bu soydan hep vatana ve milletine hizmet eden âlim ve fâzıl zâtlar yetişmiştir. 20.yüzyılın tanınmış simâlarından Mutasavvıf ve Divân şâiri Es-Seyyid Osman Hulûsi Efendi de Somuncu Baba neslinden gelmektedir. Hayatını insanlığa hizmete adayan Osman Hulûsi Efendi, ömrü boyunca çeşitli derneklere başkanlık etmiş ve insanlığa yapılacak her türlü hayrî hizmetin öncüsü olmuştur. 1986 yılında Es-Seyyid Osman Hulûsi Efendi Vakfı’nı kurarak başkanlık ettiği dernekleri tek bir çatı altında toplamıştır. Böylelikle hizmet yelpâzesi genişlemiş ve insanlara güven veren, yaptığı hizmetlerle sadece Darende değil tüm Türkiye’ye hizmet eden bir vakıf kurulmuştur.

Somuncu Baba Ekmeği Dağıtımı

İlk olarak Somuncu Baba Türbesi ve Külliyesi’nde imâr ve ihyâ faaliyetlerinde bulunan Vakıf günümüzde Külliye’nin binlerce misafir tarafından ziyaret edilmesine ve örnek gösterilmesinde öncü olmuştur. Somuncu Baba Hazretleri’nin hayatı ve eserleri hakkında paneller, sempozyumlar ve yazılı eserler hazırlanmasını sağlayan Hulusi Efendi Vakfı‘nın hizmetlerinden bir tanesi de Somuncu Baba Hazretleri’nden günümüze miras kalan Somuncu Baba Ekmeği kültürünü yaşatmaktır.

Temsilcilikleri vasıtasıyla ülke genelinde önemli gün ve gecelerde, Ramazan ayında ve Cuma günleri dağıtılan Somuncu Baba ekmekleri halkımız tarafından da büyük ilgiyle karşılanmaktadır. “Zengine fakire gönülden hediye” sloganı ile zengin fakir ayırt etmeden herkese ücretsiz olarak dağıtılan ekmekler hem insan ayırt etmeden hediyeleşmeyi ve karşılık beklemeden ikramda bulunmayı anlatmakta hem de Somuncu Baba Hazretlerini ve örnek hayatını günümüz insanına hatırlatmaktadır. Bu vesile ile günümüzün modern dünyasında birbirinden kopuk bir şekilde, stresli bir koşuşturma içerisinde bulunan insanlarımız, aradan yüzyıllar geçmesine rağmen hâlen Şeyh Hamid-i Veli Somuncu Baba gibi ulu bir çınarın altında bir arada toplanabilmektedir.

Somuncu Baba ekmek dağıtımlarını ülkemizin dört bir tarafından gerçekleştiren Vakıf, aynı zamanda Darende’de açtığı Somuncu Baba Fırını ile öğrenci yurtlarının ekmek ihtiyacını karşılamakta, Somuncu Baba Ekmeği dağıtımlarında bu kültürel mirası korumaktadır. Bursa’da günümüze kadar ayakta kalmış olan Bursa Somuncu Baba Fırını ise Osmangazi Belediyesi‘nin çalışmaları ile restore edilerek yeniden ziyarete açılmıştır.

Aynı zamanda “Fırıncıların Pîri” olarak da anılan Somuncu Baba Hazretleri’nin adı, ülkemizin çeşitli illerinde, Somuncu Baba Ekmek Fırını olarak hala dillerde ve gönüllerde yaşatılmaktadır.

Kaynak: somuncubabaturbesi.com