Nobel Kimya Ödülü 2009

Nobel kimya ödülüne Amerikalı Venkatraman Ramakrishnan, Thomas Steitzile ve İsrailli Ada Yonath layık görüldü. Nobel kimya ödülüne bu yıl Amerikalı Venkatraman Ramakrishnan ve Thomas Steitz ile İsrailli Ada Yonath, ribozomların yapısı ve işleyişi konusundaki çalışmaları dolayısıyla layık görüldü. Nobel komitesi, hücrenin protein ürettiği yer olan ribozomun ayrıntılı haritasını çıkarmaları ve yeni antibiyotiklerin yolunu açan çalışmaları dolayısıyla ödüle layık görülen bilim adamlarının, farklı antibiyotiklerin ribozomla nasıl ilişkili olduğunu gösteren 3 boyutlu örnekleri çıkarmayı başardıklarını açıkladı.

Komite, bu modellerin bugün yeni antibiyotiklerin geliştirilmesi amacıyla bilim adamları tarafından kullanıldığını vurguladı.

Bilim adamlarının çalışmalarının, DNA’nın yapısının ikili sarmal olduğunu gösteren ve 1962’de Nobel tıp ödülünün sahibi olan James Watson, Francis Crick ve Maurice Wilkins’in çalışmasını temel aldığı da belirtildi.

Ödülün parasal değeri olan 10 milyon kronu (1,4 milyon dolar) paylaşacak bilim adamlarından Yonath, Nobel kimya ödülünü kazanan 4., 1964’den bu yana bu ödülü kucaklayan ilk kadın bilim adamı.

Biomoleküllerin üç boyutlu yapılarını belirlemek için kullanılan x-ışını kristallografisi tekniğinin öncülüğünü yapan Dorothy Crowgoot Hodgkin 1964’de B-12 vitamini üzerine çalışması ile bu ödülün sahibi olmuştu.

Nobel kimya ödülünü son 10 yılda kazananlar şunlar:

2008: İlk kez deniz analarında görülen yeşil floresan proteininin (GFP) keşfi ve geliştirilmesiyle ilgili çalışmalarıyla Roger Tsien (ABD), Martin Chalfie (ABD), Osamu Shimomura (Japon)

2007: Ozon tabakasının neden inceldiğinin anlaşılmasına da yardımcı olan, katı yüzeylerdeki kimyasal süreçle ilgili çalışmaları dolayısıyla Gerhard Ertl (Almanya)

2006: “Ökaryotik transkripsiyonun moleküler temeli” çalışmasıyla Roger D. Kornberg (ABD)

2005: “Organik sentezde çifte ayrıştırma yöntemlerini geliştirme” çalışmalarından ötürü Yves Chauvin (Fransa), Robert H. Grubbs ve Richard R. Schrock (ABD)

2004: Proteinlerin çözülmesi süreciyle ilgili çalışmalarından dolayı Aaron Ciechanover (İsrail), Avram Hershko (İsrail), Irwin Rose (ABD)

2003: Hücre zarı yoluyla su ve iyon nakline olanak sağlayan buluşlarıyla Peter Agre (ABD), Roderick MacKinnon (ABD)

2002: Proteinler de dahil olmak üzere biyolojik makromoleküllerin analizi ve tanımlanması yöntemlerini geliştiren John Fenn (ABD), Koichi Tanaka (Japonya) ve Kurt Wuethrich (İsviçre)

2001: “Katalitik asimetrik sentez” çalışmaları dolayısıyla William Knowles (ABD), Ryoji Noyori (Japonya), Barry Sharpless (ABD)

2000: Polimer plastiklerdeki elektrik geçirgenliğiyle ilgili çalışmalarıyla Alan Heeger (ABD), Alan MacDiarmid (ABD), Hideki Şirakava (Japonya)

1999: “Kimyasal reaksiyonların geçiş durumları” çalışmasıyla Ahmed Zevail (Mısır/ABD)

Kaynak: CNN