Kola’dan Kanser Yapıcı Maddeler Çıkartıldı

Kolaya rengini veren madde, kanserojen ilan edildi. Firmalar formül değiştirdi. ABD’nin Kaliforniya eyaletinde kolaya karamel rengini veren madde, kanserojen ilan edildi. İçeceklerin üzerine “kanserojen” uyarısı koymak istemeyen iki firma, çareyi formül değiştirmekte buldu.

Sır Gibi Sakladıkları Formülü Değiştiriyorlar

Dünyanın en büyük iki içecek şirketi, kolaya karamel rengini veren “4-metimidazol” maddesinin kanserojen riski taşıdığının saptanması üzerine, yıllardır sır gibi sakladıkları formüllerini değiştirme yoluna gidiyor. ABD’nin Kaliforniya eyaletinde, söz konusu maddenin kanserojen maddeler listesine alınması üzerine, ürünlerinde kanser uyarısına yer vermemek için bu kararı alan şirketlerin durumunu değerlendiren uzmanlarsa, “Karar, tüketicinin zaferidir” yorumunu yaptı.

Karar üzerine harekete geçen iki rakip şirket, karamel rengini elde etmek için kanserojen olmayan başka bir tarif kullanacaklarını açıkladı. Şirketler, Kaliforniya’da satılan ürünlerinde yeni formülü kullanmaya zaten başlamıştı. Yeni formülün önce ABD genelinde ardından da tüm dünyada yaygın şekilde kullanılacağı ve bunun üretim açısından daha verimli olduğu belirtiliyor.

Tadı Aynı Olacak

Gazlı içecek pazarının yüzde 90’ına sahip olan iki şirket, içeceklerin lezzetinde bir değişiklik olmayacağının altını çiziyor. Bir firma temsilcisi, ‘bilimsel açıdan bir temeli olmadığını’ ileri sürdüğü uygulamadan zarar görmemek için bu kararı aldıklarını savundu. Söz konusu kimyasal madde, denek farelerde kansere yol açmıştı.
ABD Gıda ve İlaç Dairesi de laboratuvar deneylerinde farelere verilen miktarda kimyasalın kana karışması için insanın günde bin kutu kola içmesi gerekeceğini iddia ediyor.

Uzmanlar Ne Diyor?

Prof. Dr. Ziya Mocan: Karamelin yakılması kanserojen etki yapar. Karamel yakılarak elde ediliyor. Yanık maddelerin tamamının yani karbon yanmasının kansere neden olabileceği bilinir. Kanserojen etkinin buradan geldiğini düşünebiliriz. Zaten kolanın tat ve kokusunda hafif bir yanık karamel kokusunu hissedersiniz. Aynı barbeküde yanmış etin kanser riski taşıması gibi. Bu tıpta bilinen bir gerçektir. Özellikle de mide, bağırsak kanserlerine yol açabiliyorlar. Bu karar çok büyük bir karar. Eğer karar kesinleşir, insanlarda da kansere neden olduğu kanıtlanır ve formüllerde değişikliğe gidilmezse tüm dünyada kolalı içecekler tamamen yasaklanabilir.

Prof. Dr. Ahmet Rasim Küçükusta: Karamel boyası, farklı gıdalarda da bulunuyor. Bu kararı tüketicinin, kendisini kullanan endüstriye karşı kazandığı bir zafer olarak yorumluyorum. Kolaya kahverengi rengini veren karamel boyasının adı hanımların evde şekeri tencerede eriterek yaptıkları karamel ile aynı olsa da bu madde şekerin “yüksek basınç ve ısı altında amonyak ve sülfitlerle” muamele edilmesiyle üretiliyor. Bu üretim sırasında kısaca 2-MI ve 4-MI adıyla bilinen “metil-imidazol” yan ürünler oluşuyor. Amerikan Milli Toksikoloji Programı’na göre, 2-MI ve 4-MI ismiyle bilinen bu bileşikler hayvanlarda kansere yol açıyor ve kanıtlanmamış olmakla beraber aynı risk insanlar için de var. Bu karamel boyası farklı yiyecek ve içeceklere de katılıyor.

Prof. Dr.Erkan Topuz: Tatlandırıcılarda da benzer riskler var. Bu bahsedilen kimyasal maddenin aşırı kullanımı DNA’lar üzerinde yıkıcı etki yaratıp kansere yol açıyor olabilir. Bu denemelerle gösterilmiş. Bunlara meyve suları da dahil. Kullanılan tatlandırıcıların da içinde mısır şurubu kullanılıyor. Bu da sağlığı tehdit edebilecek bir madde. Zaten bu tip şeyler yıllardır kola ve türevi içecekler için söyleniyordu, bu içeceklerin kanserojen riski yarattığı biliniyordu. Ancak çok büyük üreticiler oldukları için yıllardır bu iddialar baskılanıyordu. Formülün değiştirilmesi çok doğru bir karardır.

Seyfettin Parıldar (Gıda laboratuvarı kurucu ve yöneticisi): Söz konusu formül Türkiye’de de değişebilir.
Bu ürünlerin formüllerinin ne olduğu bilinmiyor. Türkiye’ye de yurtdışından kola etken maddesi yani hammadde ithalatı yapılıyor. Eğer bu maddenin özellikle insanlar üzerinde kanserojen etkisi kanıtlanırsa, Gıda,Tarım, Hayvancılık Bakanlığı’nın hızlı alarm sistemi vardır. Bu sisteme böyle bir bilgi düştüğü zaman ithalat belgesi verilirken, karamel boyası maddesini izinlerden çıkarttırır. İthalatı durdurur. Bu anlamda yakın zamanda Türkiye’de de formül değişikliğine gidilebilir.

Sabah Gazetesi