Bozkırların Sahibi Sivas Kangalı

Yüzyıllardır Anadolu’da köpek cinsleri arasında saadetleriyle bilinen, sahiplerinin sürülerini, canını, malını kötü niyetli insanlardan koruyan kangal köpekleri; çobanlara yarenlik yaparak koyun sürülerini kurt ve vahşi hayvanlardan korumaktadır ve günümüzde hala da en sadık köpekler arasında yer almaktadır. Özellikle fabrika, villa, çiftlik gibi büyük araziye sahip yerlerde bile alarm sisteminden daha etkin bir koruma ve tehlikeyi haber verme yeteneğine sahiptir. Safkan Kangal ırkı günümüze kadar bozulmadan gelmeyi başarmış ırklar arasındadır.

Ancak yüzyıllar boyu Anadolu’da yaşayan kangallar günümüzde ticari kaygı amacıyla da kullanılmaktadır. Bu ticari kaygı öyle büyümüştür ki; günümüzde kangallar ırkının getirdiği özelliklerden çok uzak şartlar altında üretilmektedir. İnsanların daha büyük ve ihtişamlı kangal köpeklerine sahip olmak istemesi, safkan kangalı çoban köpekleri, malaklı ve alabaylı ırklarıyla çiftleştirmelerine neden olmuştur. Ne yazık ki bu çiftleştirmeler kangal köpeklerinin ırkını bozmaktadır. Safkan kangal köpeklerinin nadiren bulunması ve fiyatlarının oldukça yüksek olmasının sebebi de budur.

SİVAS KANGAL KÖPEĞİ

Kangal köpeği çok eski çağlardan bu yana varlığını sürdüren, Türk bekçi köpeği olarak bilinen bir köpek türüdür. Her ne kadar dev bir cüsseye sahip olsalar da fazlasıyla uysal, çocuklarla iyi anlaşan, dost canlısı bir yapısı vardır. Zeki ve atik olan kangal köpeklerinin eğitimi de oldukça kolaydır. Adını ise Sivas ilimizin Kangal ilçesinden ve aynı zamanda bekçi köpeği olmasının yanında çoban köpeği olarak da adlandırılan kangallar bu ismi, kurt ve vahşi hayvanlara karşı koyun sürülerini koruma yetenekleri sayesinde almıştır.

Kangallar sert ve kuru iklimlerde yaşamaya daha elverişlidir. Ev içerisinde yaşamak Sivas Kangalına uygun bir yer değildir. Açık geniş yerlerde yaşaması gerekir. Rahat bir şekilde gezmesi ve egzersiz ihtiyacını giderilmesi kangalın olmazsa olmazlarından biridir. Yılda 2 defa tüy değiştirirler, düzenli olarak fırçalanması gerekmekte olan bir ırktır.

Sivas Kangalı ortalama olarak 11 ila 13 yıl arası yaşayabilmektedir. Tabi bu durum tamamen köpeğinize ne derece baktığınızla alakalıdır.

KANGALIN TARİHÇESİ

Kangal ve Akbaşlar Türk çoban köpekleri olup Asya çoban köpeği ailesindendir. Bu köpekler Anadolu’ya Oğuz Türklerinin 250 yıllık göçleri sırasında gelmişlerdir. Hayvan yetiştiriciliği konusunda oldukça başarılı olan Oğuz Türkleri, İran Horasan bölgesine geldiklerinde, daha önce bu bölgeye Kuzey Asya’dan getirilerek sıcak ve rutubetli iklime uyum göstermiş Akbaş ve Karabaşların melezlemelerini yaparak bugünkü Anadolu iklimine uyumlu nesilleri geliştirmişlerdir. Küçükbaş hayvan yetiştiriciliği ile uğraşan Oğuz Türklerinde Kangal ve Akbaşlar hayvan sürülerinin ve kendi yaşam alanlarının korunmasında kullanılmıştır.

KANGALIN MORFOLOJİK IRK ÖZELLİKLERİ

Kangal köpeğinin vücut yapısı aslanı andırır. Kuyruğu kıvrımlı, yukarı doğru kalkık ve halka biçimindedir. Kök kısmı kalın, uç kısmı çok ince olmayan bu kuyruk gövde renginden biraz daha koyudur. Kuyruğun halka şeklinde, kök ve üst kısmının siyah kırçıllı, en uç kısmının ise beyaz yada siyah olması iyi özellik sayılır.

Yüzün burun kısmından alına doğru az veya çok karalığı, Karabaş ırkının belirleyici özelliğidir. Kangallarda kafa iri, alın kısmı geniş ve yüksek, çene kalın ve güçlü, dişler çok iridir. Çene ve burun orta uzunlukta, burun küt, kulaklar üçgen şeklinde, büyükçe, kafaya yapışacak şekilde aşağı sarkık ve siyah dalgalı görünümdedir. Gözler oval, genelde siyah ve kahverengi olup etrafı siyahtır. Boyun hafifçe eğik, adaleli, kısa ve başa yakın genişliktedir. Gövde kirli beyaz, bazen gri, bazen de açık kahverengi kırçıllıdır. Göğüs oldukça geniş ve adaleli olup rakibine ilk saldırıda kullandığı silahıdır. Kalça oldukça küçük olup, boyun yüksekliğindedir. Bel ince, kalın içeri çekiktir. Ön bacaklar oldukça kalın ve adaleli olup kavgada kullandığı önemli silahlardan biridir. Arka bacaklar, ön bacaklar kadar kalın olmamakla birlikte, daha uzun olup, düşmanını biran önce yakalamada büyük avantaj sağlar. Ayaklar iri, yere basan kısmı uzunca, parmaklar bombeli ve siyahtır. Ayakların tümü veya dizden yukarısı gövdesinin rengindedir. Ön ayak parmakları dört adet olup kalın ve küt tırnaklıdır.  Tabandaki tırnaksız olan beşinci yassı parmak topuk görevi yapar. Bazılarında ayak pençesinin üzerinde de bir tırnak bulunabilir. Bu tırnak arka ayaklarda çift olabilmektedir. Bedeni kısa ve sık tüylerle kaplı olup bozdan çelik rengine kadar farklılık gösterir. Göğüste beyaz bir madalyon bulunabilir. Yüzündeki Kangal beni yada benleri ile üst damağındaki siyah leke Kangalın soy saflığının garantisidir.

Beden ölçüleri şu şekildedir:

Ağırlık                       Kalça Yüksekliği

Erkek  45-70 kg       70-85 cm

Dişi     40-60 kg        60-75 cm

KANGALIN FİZYOLOJIK ÖZELLİKLERİ

• Vücut ısısı : 38-39 C
• Kızgınlık : Senede iki defa ortalama 21 gün
• Solunum sayısı : 10-40 /dk
• Çiftleşme zamanı : Kızgınlığın 9-13 üncü günü
• Nabız : 70-130 / dk (yavrularda 200 e kadar çıkabilir)
• Gebelik süresi : 58-63 gün
• Vücut gelişiminin tamamlanması : 15 ay

 

Kangal köpeklerinin en önemli ve belirgin özellikleri;

• Sahibine duyduğu aşırı sadakatli ve bağlı olması, sahibine ait olduğunu düşündüğü şeyleri korumaya yönelik kuvvetli içgüdüsü,
• Bayanlara ve Çocuklara karşı uysal, sabırlı
• Kötü niyetli yabancıları bilir ve tehlikeli,
• Azarlanmaya karşı hassas,
• Zeki, akıllı olması,
• Kolay eğitilmesi,
• Kendi ağırlıklarının 2 veya 3 katı olan ağırlıkları sürüklemesi,
• Kardeşler arasında asla çiftleşmemeleri ise spesifik özellikleri arasındadır.

 

YAVRULARDA DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR

VERİLMEYECEK GIDALAR:

Çok Yağlı Yiyecekler : Yağlı et ve et suları, tavuk derisi, yağlı salça vb.

Sert ve Kılçıklı Yiyecekler : Tavuk kemiği, pirzola kemiği, kılçıklı balık, sucuk parçaları, sert ekmek kabukları vb.

Tatlı Yiyecekler : Çikolata, pasta, baklava ve diğer tatlılar.

 Baklagiller : Kuru fasulye, nohut vb.

Diğer : Patates, ıspanak, patlıcan, domates, çilek, bulgur pilavı, sulandırılmış süt ve sıcak, soğuk salçalı ve baharatlı yiyecekler.

VERİLEBİLİR GIDALAR :

Hazır yavru köpek mama ve konserveleri, pirinç ile pişirilmiş ince kıyılmış sebze ve yağsız kıyma, pirinç pilavı, peynirli yada kıymalı makarna, pirinç çorbası, sebze çorbaları, tavuk eti, suda pişmiş kılçıksız balık, yoğurt, peynir, ayda bir güzel pişirilmiş karaciğer, haftada iki kez yumurta sarısı ve bal.

ÖNEMLİ HUSUSLAR :

Tüm aşıları tamamlanana kadar dış ortamla ve başka evcil hayvanlarla temas ettirilmemeli ve yıkanmamalıdır.

Üç aylıktan önce eğitime başlanmamalıdır.

Eğitim sırasında kesinlikle sert davranılmamalıdır.

KANGAL KÖPEKLERİNDE KULAK KESİMİ

Kangal köpeği denince akla mutlaka gelen konulardan biri de kulaklarının kesilmesidir. Avrupa da yasak olan kuyruk ve kulak kesiminin esasen hayvana hiçbir faydası yoktur. Çoğu kişi bunu sadece eski bir gelenek olması sebebiyle, hayvanın güzel görünmesi için yapıldığını savunmaktadır.

Kulak kesilmesinin asıl sebebi, her sürüde bir dişi kangal köpeği bulunmaktadır, dişiler ise kurtlara karşı oldukça duyarlıdır. Özellikle geceleri koyun sürülerine kurtlar saldırabilmektedir. Bu kavga sırasında kangal kurdun belini; kurt ise kangalın kulağını ve boynunu hedef almaktadır. Kulakları kopan kangal zayıf düşer. İşte bunu önlemek amacıyla kangallar daha 2-3 aylıkken kulakları kesilir. Boynuna ise “hırlat” adı verilen dikenli tasmalar takılmaktadır.

Kangal Köpeği Hakkında Kısa Bilgiler :

• Kangal köpekleri saldırgan ve dövüş köpeği değil, savunma köpeğidir.
• Kangal köpeği barışçıl köpeklerdir.
• Kurtlarla uzaktan uluyarak anlaşır ve haberleşirler, böylelikle Kangal köpeğinin bulunduğu sürüye kolay kolay hiçbir kurt girmez. Uzaktan uluyarak haberleşen, hangi sürüde Kangal köpeği olduğunu kolayca öğrenen Kurtlar, Kangal köpeklerinin korudukları sürüden ve bölgeden uzak durup bölge değiştirirler.
• Kangal köpekleri hantal ve yavaş hareket etmez, cüsse ve kilolarının aksine çevik ve hızlıdırlar.
• Kangal köpekleri çok uzun mesafe yol alabilmektedir. Sürü içerisinde Kangallar bu kadar uzun mesafe koşabilmek için yeterli kondisyona sahiptirler ve hepsi fit durumdadır.
• Bir Kangal yavrusunu eğitebilecek tek canlı Kangal Köpeğidir.
• Özgürlüklerine ve onurlarına çok düşkün bir canlı türü olan Kangal köpekleri dövülerek eğitilemez, Zincirde sürekli olarak bağlı tutulmaması gereklidir.