Kitaplardan yapılmış köyler

E-book’un kağıdı yok edeceğine dair kıyametsel tahminler gerçekleşmekten oldukça uzak görülüyor. Elektronik frene basıyor ve geleneksel kitaplar kilometrelerce mekan bulmaktalar. ‘Book towns’ların yükselme zamanı. Tahminler gerçekleşmiyeceğe benziyor. Beklentilere göre 2017 yılı Amerika Birleşik Devletlerinde elektronik kitaplar satışta kağıt kitapları aşacak. Yayıncılık pazarının sarsılacağı tahminleri de tutmadı böylece. E-book gerileme dönemine girdi. En gençlere kadar herkes bunu üstlenmiş vaziyette. 16 ile 24 yaş arasındaki okurların %73’ü kağıdı tercih ettiklerini söylüyorlar. Kitap köylerinin veya ‘book towns’ların çoğalması için ideal bir çerçeveden bahsediyoruz.

Ekonomik açıdan tükenmiş köyleri tekrardan yüzeye çıkarmak için altmışlı yıllarda ortaya çıkan bir hareketin sonucudur bu. Ana faaliyeti edebiyatta yoğunlaşan tarihsel ilgi uyandıran kırsal alanlar: kitapevleri –özellikle eski, garip veya ikinci el kitaplar-, edebi buluşmalar, fuarlar… ‘Hipster’in romantik hayali veya bir ‘millennial’in en kötü kabusu. Günümüzde ‘book towns’lar turist ve kitapseverlerin odak noktalarıdır.

’Book towns’lar ekonomik açıdan tükenmiş köyleri tekrardan yüzeye çıkarmak için altmışlı yıllarda ortaya çıkan bir hareketin sonucudur.

İlki, Richard Booth tarafından açılan, Birleşik Krallığın Galler bölgesinde Hay-on-Wye olmuştur. Hedefi “sürdürülebilir kırsal kalkınmayı turizmle” birleştirmekti. Modeli başka ülkelere taşımak için, kriterleri birleştirmekten görevli, IOB kuruluşunu yarattı. Ana faaliyet olarak, çeşitli köylerde paralel olarak 27 yıldır kutlanan edebi bir buluşma olan ‘Festival Var’ı oluşturmuştur.

Inés Toharia ve Isaac García Booth’u tanıdıklarında Galler’e yakın bir yerde yaşıyorlardı. Akıllarından kitapçı olma fikri dönüp dolaşmaya başlar. İspanya’nın kendi kitap köyünü oluşturmak istemesini fırsat bilirler. Seçilen yer Urueña (Valladolid) olur. Yaklaşık 200 nüfuslu bu ortaçağdan kalma surlarla çevrili köyde, sinemada uzmanlaşmış ‘Grifilm’ adlı kitapevini açarlar. Şimdi toplam sekiz tane var. Son katılım, uzmanlık dalları gazetecilik, fotoğraf ve seyahat olan Tamara Crespo ve Fidel Raso’nun ‘Primera Página’dır (İlk Sayfa). Crespo “Kitapların ihtiyacı olan okuma gibi, hatırlanma ruhu teneffüs ediliyor” şeklinde açıklıyor. “Tarihle dolu bir kitap köyü; kitapseverler, kentlerdeki aceleciği yaşamama keyfi ile geliyorlar ve küçük kitapevlerinde kişiselleştirilmiş hizmet alıyorlar”.

Avrupa’nın en önemlilerinden birisi, Lüksemburg’a çok yakın olan Belçika’nın Redu köyünde bulunur. Noël Anselot, Galler’i ziyaretinden beş yıl sonra, 1984 yılında kurmuştur. Bu 500 nüfuslu köyde evlerde veya eski tahıl ambarlarında konumlu yirmi civarında kitapevi bulunur. Bazıları Fahrenheit 451 gibi kült kitabı adını taşır. Fakat burada yakmak yerine onlara hayranlar. Avustralya’nın Victoria bölgesindeki Clunes güney yarımkürenin ilk ‘book town’ı olarak doğmuş ve konusal edebi festivaller kutlar. Kitapevleri haricinde, bağları, eski araba kulüpleri ve altın yatağı gezilebilir. Kitap fuarları döneminde turizm %20 artar.

Malezya’da 2007 yılından beri güneydoğu Asya’nın ilki bulunur, Kampung Buku devlet tarafından kurulmuş ve ülkeden bahseden kitapların yer aldığı bir alana sahiptir. Satışa sunulmuş 15.000 kitap bulunur. Güney Kore’de, Seul yakınlarında, Paju köyü doğmuş. Silahlı çatışmalara sahne olmuş bu yer ‘book towns’larda “kaybolmuş insanlığı geri kazanma” şeklini görmüş.

Listeye Fransa, İtalya, Almanya ve Amerika Birleşik Devletleri dahil. IOB’un içerisinde toplam 17 ve resmi olmayan otuza yakın kent kağıdın kaybolmaya niyeti olmadığı gibi daha iyi bir turizm olanağı yaratılabileceğini göstermişlerdir. Kitaplardan meydana gelmiş köyler, edebiyat aşkı ile yeniden doğan köyler.

FOTOĞRAF: FİDEL RASO Tamar Crespo, mesleği konusunda ihtisas sahibi bir kitapevi açmak için, kent gazeteciliğini bırakmıştır. FOTOĞRAF: CLUNES BOOKTOWN Clunes’de kitapevleri kitaplarını sokaklara çıkarırken, çiftçiler yetiştirdikleri ürünlerle ilgili aynı işlemi yaparlar.

Kaynak: tr.passenger6a.com – Metin: Patricia Gardeu