İlk Türk Hava Şehitleri

Osmanlı askeri yöneticileri, imparatorluğun son dönemlerinde kaybettiği prestiji biraz olsun geri kazanmak, düşmanlarına korku salmak halkına moral vermek için havacılık konusunda kaydettiği ilerleme ve gelişmeyi gösterecek uzun menzilli bir uçuşa karar verir. O dönemde alınan en uzun uçuş mesafesi 400 km olduğu halde, bunu gösterebilmek için toplam 2500 km olan bir uçuş gerçekleştirilmesine karar verilmiş. İstanbul’dan iki uçakla yola çıkılmasına karar verilir.

İlk ekip, Muavenet-i Milliye adlı uçağı kullanan Deniz Yüzbaşısı Fethi Bey ve Üsteğmen Sadık Bey’den oluşmaktaydı. İkinci ekibin uçağının adı Prens Celalettin’di ve ekibi de Yüzbaşı İsmail Hakkı Bey ile Üsteğmen Nuri Bey’den oluşmaktaydı. Ekipler, Eskişehir, Afyon, Konya, Ulukışla, Adana, Halep, Humus, Beyrut, Şam, Kudüs, El-Ariş, Port-Said, Kahire ve İskenderiye’den oluşan toplam 25 saat ve 2515 km’lik bir güzergahı uçacaklardı. 8 Şubat 1914 günü sabahın erken saatlerinde, iki ekip de önemli devlet yöneticilerinin de katıldığı büyük bir uğurlama törenin ardından uçuşa başlar. İki ekip yaşadıkları pek çok olumsuzluğa ve zorlu uçuş saatlerine rağmen, Muavenet-i Milliye ekibi 24 Şubat 1914 günü Şam’a varmayı başarır. 6-7 dakika şehrin üzerinde tur attıktan sonra halkın sevgi gösterileri arasında uçak Merce Meydanı’na iniş yapar.

Burada 3 gün süren karşılama ve kutlama törenlerinin ardından 27 Şubat 1914 tarihinde uçakları yeniden uçuşuna başlar. Kudüs’e 80 km kaldığı sırada, şiddetli bir hava akımına kapılan uçakları Taberiye Gölü yakınlarındaki Küfrühar denilen bölgede kayalıklara çarparak düşer. Bu üzücü kaza sonucunda iki pilot da hayatını kaybeder. İkinci ekip 27 Şubat 1914 tarihinde Şam’da Mezze Ovası’na iniş yaptılar. Bu sırada, düşen uçaktan alınan şehitlerin naaşları Şam’e getirilmiştir. Nuri Bey ve Hakkı Bey’in de katıldığı büyük bir cenaze töreninin ardından Fethi Bey ve Sadık Bey’in naaşları Selahattin Eyyübi Türbesi’nin yanında hazırlanan mezara defnedilirler.

Prens Celalettin ekibi, uzun bir süre bekledikten sonra uzun uçuşa kaldıkları yerden farklı bir rota izlemeye karar vererek devam ederler. Uçak, 11 Mart 1914 günü [Yafa]’dan havalanır. Ters yönden esen rüzgar nedeniyle bir türlü irtifa kazanamayan uçak kalktığı yerden çok uzaklaşmadan Akdeniz’e düşer. Yüzbaşı İsmail Hakkı Bey kurtulurken, Üsteğmen Nuri Bey hayatını kaybeder. Nuri Bey’in cenazesi Beyrut’tan Şam’a getirilir. Emevi Camisi’nde geniş halk katılımıyla gerçekleştirilen cenaze namazının ardından bir önceki kazada hayatını kaybeden iki hava şehidinin yanına defnedilir.

Bu üzücü kazaların ardından Taberiye Gölü’nün güneydoğusunda bir [Taberiye Türk Hava Şehitleri Anıtı] yaptırılmıştır. Projesini Mimar Vedat Bey’in yaptığı [Hava Şehitleri Anıtı] da 2 Nisan 1914 tarihinde, Fatih Belediye Dairesi önüne inşa edilmeye başlanır. Muğla’nın 1914 yılına dek adı Meğri olan kasabası, ilk hava şehitlerinden Fethi Bey’e atfen [Fethiye] olarak değiştirilir. Şehirdeki [Fethi Bey Parkı] içinde Yüzbaşı Fethi Bey’in büstü bulunmaktadır.Yine bu şehitlerimize olan hassasiyet başka bir mecrada da icra edilmiştir.1914 yılına kadar adı Meğri olan,bugünkü Fethiye ilçemizin adı ,Bahriye Yüzbaşısı Fethi Efendi’nin hatırasını yad etmek için Fethiye olarak değiştirilmiştir.Hatta bu isim meselesini de içeren bir şiiri, şairlerimizden Behçet Kemal Çağlar, Fethi bey için yazmıştır.

Aslan uctu dıye soylenır methi, Bu kutsal topragın çocugu Fethi, Kahrolur darbanla elbet her zaman. Olursa maksat ve bakış eğri, Bak,Fethiye oldu sayende,Meğri, Kartalım gölgende hürdür bu vatan. Her yıl 15 Mayıs günü Hava şehitlerini anma günüdür.Anma gününde bu anıtta bir tören düzenlenir ve aziz şehitlerimizin hatıraları yâdedilir.

Adres: Emeviye Cami Civarı, Selahaddin Eyyübi Türbesi Yanı – Şam/Suriye

GPS: 33.512213,36.30597

Ziyaret Saatleri: Gün içinde istenildiği vakit gezilebilir.

Giriş Ücreti: Yok

Kaynak: www.turkiyesuriye.com ibaresi kullanılmadan fotoğraflar yazılı ve görsel basında yayınlanamaz.